ÇELİK YAPI TASARIMI El Kitabı - I

IPE, HE, HL, HLZ, HD, HP, UBP, UB, UC, W, HG, IPN enkesitli profilleri için enkesit özellikleri
”Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esasları” ve “Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği: Bölüm 9: Deprem Etkisi Altında Çelik Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Tasarımı İçin Özel Kurallar” yönetmelikleri ile uyumlu süneklik ve kompaktlık sınır şartları ve enkesitlerin sınıflandırılması
Eğilme etkisi altındaki elemanlar için tasarım tabloları
Eksenel çekme ve basınç kuvveti etkisindeki elemanlar için tasarım tabloları
Eğilme momenti ve eksenel kuvvet etkisindeki elemanlar tasarımı için tasarım tabloları
Tasarım tablolarının kullanımı ile ilgili açıklayıcı örnekler

Son yıllarda, ülkemizde, çelik yapı, birleşim ve yapı elemanlarının tasarımı ile ilgili iki yeni yönetmelik yürürlüğe girmiştir: 1) Çelik Yapıların Tasarım, Hesap ve Yapım Esasları Yönetmeliği - ÇYTHYEY, (2016); 2) Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, TBDY : Bölüm 9 – Deprem Etkisi Altında Çelik Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Tasarımı İçin Özel Kurallar (2019). Bu yönetmeliklerden ÇYTHYEY, çelik yapı elemanlarının ve birleşimlerinin tasarımında kuvvet esaslı değerlendirme ve iki tasarım yaklaşımı (Yük ve Dayanım Katsayıları ile Tasarım ve Güvenlik Katsayıları ile Tasarım) önermektedir. TBDY : Bölüm 9’da ise 17 Ocak 1994 Northridge depreminden sonra önemli değişikliklerin yapıldığı depreme dayanıklı çelik yapı tasarımının esasları yer almaktadır.
Bu yönetmeliklerin yürürlüğe girmesiyle birlikte ülkemizde çelik yapı tasarımı ile ilgili iki tür kaynak ihtiyacı da artmıştır: a) Yönetmeliklerdeki esasların ve tasarım kriterlerinin nasıl ortaya çıktığı ve nasıl uygulanacağı ile ilgili örnekler; b) Uygulamada mühendislere yardımcı olacak tasarım tabloları ve abakları. Bu el kitabı, ikinci tür kaynak ihtiyacını gidermek üzere hazırlanmıştır. Benzeri Amerikan Çelik Yapım Derneği (American Institute of Steel Construction) tarafından hazırlanan bu tasarım tabloları ve abakları, bu el kitabında ülkemizde yaygın olarak kullanılan Avrupa profilleri için tasarım tabloları olarak hazırlanmıştır.
Bu el kitabındaki tasarım tabloları, Yük ve Dayanım Katsayıları ile Tasarım (YDKT) yaklaşımına uygun olarak farklı çelik sınıfları için hazırlanmış ve bölümler aşağıdaki gibi düzenlenmiştir:
Enkesit özellikleri,
Süneklik ve kompaktlık şartları,
Eğilme ve kesme etkisindeki elemanların tasarımı,
Eksenel basınç ve çekme etkisindeki elemanların tasarımı,
Bileşik eğilme etkisindeki elemanların tasarımı.
Kitaptaki tabloların inşaat mühendisleri tarafından çelik yapı elemanlarının tasarımında, İnşaat Mühendisliği ve Mimarlık Bölümlerindeki lisans ve lisansüstü seviyesindeki Çelik Yapılar derslerinde, proje ve ödev çalışmalarında rahatlıkla kullanılabileceği düşünülmektedir.
El kitabının bu birinci cildinde, sınırlı sayıda I profilleri ile ilgili tablolar oluşturulmuştur. Hazırlanmakta olan ikinci ciltte ise farklı profil ve enkesitler için de tasarım tabloları hazırlanması planlanmaktadır.